İnternet nasıl çalışır?
İnternet, web’in belkemiği, web’i mümkün kılan teknik altyapıdır. İnternet, en temel haliyle, hepsi birbirleriyle iletişim kuran geniş bir bilgisayar ağıdır.
İnternetin tarihi biraz belirsiz. 1960'larda ABD Ordusu tarafından finanse edilen bir araştırma projesi olarak başladı ve daha sonra birçok devlet üniversitesinin ve özel şirketin desteğiyle 1980'lerde kamu altyapısına dönüştü. İnterneti destekleyen çeşitli teknolojiler zamanla gelişti, ancak çalışma şekli o kadar değişmedi: İnternet bilgisayarları birbirine bağlamanın ve ne olursa olsun, bağlantıda kalmanın bir yolunu bulan bir yoldur.
Aktif Öğrenme
- 5 dakikada internet nasıl çalışır: İnterneti en temel düzeyde anlamak için Aaron Titus tarafından hazırlanmış 5 dakikalık bir video.
Daha Derine Dalış
Basit bir network (ağ)
İki bilgisayar birbiriyle iletişim kurmaya çalıştığı zaman onları fiziksel olarak (genellikle Ethernet kablosuyla) veya kablosuz olarak (örneğin WiFi veya Bluetooth sistemleri ile) bağlamanız gerekir. Modern bilgisayarların tamamı, tüm bu bağlantı şekillerini destekleyebilir.
Not: Makalenin geri kalanı için, sadece fiziksel kabloları konuşacağız, fakat kablosuz ağlar da aynı fiziksel kablolar gibi çalışır.
Böyle bir ağ sadece 2 bilgisayarla sınırlı değildir. İstediğiniz kadar bilgisayarı birbirine bağlayabilirsiniz. Fakat bu iş gittikçe karışık bir hal alacaktır. Mesela 10 tane bilgisayarı birbirine bağlamaya çalıştığınız zaman bilgisayar başına 9 fiş ile birlikte 45 tane kabloya ihtiyaç duyacaksınız!
Bu problemi çözmek için network üzerindeki her bilgisayar, router adı verilen küçük, özel bir bilgisayara bağlanır. Router’ın sadece tek bir işi vardır: Bu iş, demiryolu istasyonundaki sinyalci gibi, bir bilgisayardan çıkan mesajın doğru varış bilgisayarına ulaştırıldığından emin olmaktır. B bilgisayarına mesaj göndermek için A bilgisayarı, gelen mesajı B bilgisayarına yönlendirmekle ve C bilgisayarına gitmediğine emin olmakla yükümlü olan router’a gönderir.
Router’ı sistemimize eklediğimiz zaman sadece 10 tane kabloya ihtiyaç duyarız: her bilgisayar için 1 ve buna ek olarak router için de 1 olmak üzere toplam 10 kablo.
Network’lerin Network’ü (Ağların Ağı)
Buraya kadar her şey güllük gülistanlık. Fakat yüzlerce, binlerce hatta milyonlarca bilgisayarı bağlamaya çalıştığımız zaman ne olacak? Tabi ki tek bir router bunu ölçekleyemeyecek, fakat dikkatlice okuduysanız, router’ların aynı diğerleri gibi bir bilgisayar olduğunu söylemiştik, E peki, iki router’ı birbirine bağlamaktan bizi ne alıkoyuyor? Hiçbir şey, hadi bunu yapalım!
Bilgisayarları router’a bağlayarak sonra da router’ları router’lara, bu sistemi sonsuza kadar ölçekleyebilir hale getirmiş oluyoruz.
Böyle bir network bir araya geldiği zaman internet dediğimiz şey ortaya çıkıyor, fakat bir şeyi atlıyoruz. Bu network’ü kendi amaçlarımız doğrultusunda oluşturduk. Dışarılarda bir yerde farklı networkler de var: Mesela arkadaşlarınızın, komşularınızın… Herhangi bir kimsenin kendi network’ü olabilir. Fakat kabloları evler arasında ve dünyanın geri kalanına bağlamanızın imkanı yok. Peki bununla nasıl baş edeceğiz? Aslına bakarsanız, zaten evinize bağlı olan halihazırda bazı kablolar vardır. Örneğin, elektrik ve telefon kabloları. Telefon altyapısı evinizi zaten dünyadaki herhangi bir kişiye bağlıyor. İşte size aradığımız o mükemmel kablo! Network’ümüzü telefon altyapısına bağlamak için, modem adı verilen küçük bir cihaza ihtiyacımız vardır. Modem network’ümüzden gelen bilgileri telefon altyapımızın yönetebileceği hale dönüştürür ve ayrıca bunun tam tersini de yapabilir.
Evet, telefon altyapımıza bağlandık. Bir sonraki adım, kendi network’ümüzden ulaşmak istediğimiz network’e bir mesaj göndermek. Bunu yapmak için, kendi network’ümüzü bir internet servis sağlayıcısna (İSP) bağlamalıyız. İnternet servis sağlayıcıları, birbirlerine bağlı ve ayrıca farklı İnternet sağlayıcılarının router’larına da erişim izni olan özel router’lara sahip olan şirketlerdir. Yani, kendi network’ümüzden gönderdiğimiz mesaj, internet sağlayıcılarının networkleri boyunca taşınarak varış network’üne ulaştırılır. İşte, internet tüm bu ağ altyapısından oluşur.
Bilgisayarları Bulmak
Eğer bir bilgisayara mesaj göndermek istiyorsanız, bunun hangisi olduğunu belirlemeniz lazım. Bu nedenle ağa bağlı herhangi bir bilgisayar, “IP adresi” (İnternet Protokolü) adı verilen eşsiz bir adrese sahiptir. Bu adres noktalarla ayrılmış dört sayı dizisinden oluşur, örneğin: 192.168.2.10 .
Bunun bilgisayarlar açısından hiçbir problemi yok, fakat biz insanoğlu bu adresleri hatırlamakta güçlük çekeriz. İşleri kolaylaştırmak için IP adresini, domain (alan adı) denen okunabilir bir adla değiştirebiliriz. Örneğin (bu yazıyı okuduğunuz zaman değişmiş olabilir) google.com, 173.194.121.32 IP adresinin üzerinde kullanılan bir alan adıdır. Dolayısıyla alan adı kullanmak, internet üzerindeki bir bilgisayara ulaşabilmemiz için en kolay yoldur.
İnternet ve web
Fark edebileceğiniz gibi, Web’e bir Web tarayıcısı ile göz attığımızda, genellikle bir web sitesine ulaşmak için alan adını kullanırız. Bu İnternet ve Web’in aynı şey olduğu anlamına mı geliyor? O kadar basit değil. Gördüğümüz gibi İnternet teknik bir altyapıdır milyarlarca bilgisayarın birbirine bağlanmasına izin verir. Bu bilgisayarlar arasında, bazı bilgisayarlar ( Web sunucuları olarak adlandırılır) web tarayıcılarına anlaşılır mesajlar gönderebilir. İnternet bir altyapıdır, Web ise altyapının üzerine inşa edilmiş bir hizmettir. E-posta ve IRC gibi İnternet üzerine inşa edilmiş başka hizmetlerin de olduğunu belirtmekte fayda var.
Bu yazıdaki tüm materyaller ve yazılar MDN Web Docs adresinden Türkçe’ye çevrilerek alınmıştır.
